Како да се заштитите од крадење на личните податоци при онлајн купување

Според извештајот на Асоцијацијата за е-трговија на Македонија, во 2022 година вредноста на вкупните трансакции на македонските онлајн купувачи бележи пораст од 25% во однос на 2021 година. Паралелно на ова, расте и ризикот од сајбер напади и злоупотреба на личните податоци. Еден од главните ризици е можноста за злоупотреба на лични податоци при купување на интернет. Ова може да се случи доколку купувате производи на недоверливи веб-сајтови, линкови или пак потклекнувате на финтите за наградни игри или евтини производи преку сомнителни pop-ups. Заштитата на вашите лични податоци е клучна во денешната дигитална ера и важно е да преземете проактивни чекори за да се осигурате дека вашите информации ќе останат безбедни кога купувате на интернет.

Во продолжение, ќе разгледаме неколку клучни мерки за заштита на личните податоци кога купувате онлајн..

Купувајте од веродостојни веб сајтови и избегнувајте „диви“ веб продавници

Кога купувате онлајн, од клучно значење е да се држите до доверливи веб-сајтови кои имаат добра репутација за заштита на податоците на клиентите. Истражете го трговецот пред да купите за да се осигурате дека тие имаат безбеден веб-сајт со валиден SSL сертификат. Ова е означено со икона за заклучување во делот за адреси на веб-сајтот која започнува со „https“.

Со купување на доверливи веб-сајтови можете значително да го намалите ризикот вашите лични податоци да бидат злоупотребени за време на онлајн трансакциите. Од друга страна, најдобро е да бидете внимателни кога купувате или нарачувате од веб-продавници на Facebook или други социјални платформи. Чест случај во Македонија е овие продавници да немаат политики за приватност и лиценци, што до некаде ги прави законски ослободени од заштита на вашите лични податоци и им помага да избегнат одговорност. Секогаш држете се до валидни и официјални веб-сајтови што ги следат прописите за заштита на податоците и внимавајте на зделките што изгледаат премногу добри за да бидат вистинити. Доколку не сте сигурни за некој македонски веб-сајт, дали е верификуван, најдобро е да го пребарате во регистарот на Асоцијацијата за е-трговија на Македонија. Ова се случува секојдневно, на пример пред неколку денови низ македонскиот сајбер простор имаше објава за купување на кујнски електричен уред од брендот Philips за 2 евра, чија што реална вредност е околу 150 евра. Неофицијално, на корисниците кои што ги ставиле своите податоци од платежната картичка, им биле наплатени, односно украдени околу 100 евра.

Друг добро познат пример од поодамна е објавата од лажен Фејзбук профил во име на Кам маркет, каде што корисниците го пишуваа фамозниот коментар ”го сакам кам во поштенско сандаче”, со цел да добијат паричен ваучер.

Измамите од ваков тип се многу чести и првично ги таргетираат повозрасните, кои што не се информирани за ризиците и злоупотребите кои што се случуваат на интернетот. Клучно е да се спроведе темелно истражување пред да се купи од нова онлајн продавница за да се избегне ризикот од злоупотреба на лични податоци.

Прочитајте ја политиката на приватност

Важно е да знаете како веб-сајтот ги собира, користи и споделува вашите лични податоци. Еден начин да го направите ова е да ја прочитате политиката за приватност на веб-сајтот пред да купите. Политиката за приватност треба да обезбеди информации за тоа како веб-сајтот ги собира и користи вашите податоци, со кого ги споделуваат и како ги штитат. Погрижете се да ја разберете политиката и да се чувствувате удобно со тоа како ќе се користат вашите податоци. Ако наидете на веб-сајт што нема политика за приватност или ако политиката е нејасна, подобро е да избегнете купување од тој веб-сајт. Одвојувајќи време за читање на политиката за приватност, можете да носите подобри одлуки за вашите онлајн купувања и да помогнете во заштитата на вашите лични податоци.

Не ги зачувувајте податоците за плаќање

Друга важна мерка е да избегнете зачувување на вашите информации за плаќање на веб-сајтот или во вашиот прелистувач. Иако може да биде погодно да ги зачувате вашите податоци за плаќање за идни трансакции, тоа исто така го зголемува ризикот од неовластен пристап до вашите податоци за плаќање. Хакерите лесно можат да ги украдат овие податоци доколку веб-сајтот не е соодветно заштитен, со што вашите лични податоци и финансии се изложени на ризик. Наместо тоа, одвојте време рачно да ги внесете вашите податоци за плаќање за секоја трансакција за да обезбедите максимална безбедност. Дополнително, не заборавајте да користите само безбедни начини на плаќање, како што се платежни картички или PayPal.

Следете ги состојбите на вашите банкарски сметки

Редовното следење на вашите сметки е клучен чекор во заштитата од злоупотреба на личните податоци Важно е да внимавате на изводите од вашата банка и кредитна картичка и да ги прегледате темелно за да се осигурате дека нема неовластени трошоци. Ако забележите некоја сомнителна активност, многу важно е веднаш да ја пријавите во вашата банка или компанија за платежни картички. Многу банки и издавачи на платежни картички имаат воспоставено политики за заштита од измами кои можат да ви помогнат да ги вратите парите и да спречите понатамошни неовластени трансакции. Со редовно следење на вашите сметки, можете рано да ги откриете сите проблеми и да преземете акција пред да се направи некоја поголема штета.

Користете дво-факторна автентикација

Дво-факторната автентикација е ефикасен начин за заштита на вашите сметки од неовластен пристап. Оваа безбедносна карактеристика бара од вас да внесете код за потврда покрај лозинката кога се најавувате. Овој код обично се испраќа на вашиот телефон, е-пошта или друга апликација и додава дополнителен слој на безбедност што може да помогне да се спречат хакерите да добијат пристап до вашата сметка. За да обезбедите највисоко ниво на безбедност, овозможете дво-факторна автентикација за сите ваши онлајн сметки, вклучувајќи ја вашата е-пошта, социјалните медиуми и сметките за онлајн купување. Ова ќе помогне вашите лични и финансиски податоци да бидат безбедни.

Бидете претпазливи од фишинг измами

Важно е да бидете претпазливи од измамите со фишинг што може да ги загрозат вашите лични податоци. Фишинг измамите вклучуваат сајбер-криминалци кои се претставуваат како легитимни бизниси за да ве измамат да ги откриете вашите лични податоци, како што се вашите ингеренциите за најавување или деталите за платежната картичка. За да не станете жртва на овие измами, проверете ја повторно адресата на е-пошта на испраќачот и побарајте какви било знаци на сомнителна активност. Избегнувајте кликнување на линкови или преземање прилози од сомнителни веб-сајтови или е-пошти и секогаш внимавајте на какви било барања за лични податоци. Со тоа што ќе бидете внимателни и претпазливи, можете да се заштитите од овие вообичаени закани на интернет. 

Сумарно, заштитата на вашите лични податоци додека купувате онлајн треба да биде главен приоритет. Следете ги советите наведени во оваа статија и информирајте се подетално на следниов линк, само така можете значително да го намалите ризикот од злоупотреба на личните податоци.

Автор: Љубомир Давитков